beytambal

Ekşi Sözlük’de sol framede “beytambal” kelimesini gördüm. Yıllar önce anneme ne demekdir diye sorduğumda “ölen birinin malı” dediydi.

Şimdi sol framede gördüğümde başlığa baktım, yazılmış zaten; “ölen birinden miras kalıp da kimseye bir hayrı olmayan” gibi bir anlamı olması çok mantıklı.
Ölen kişinin mallarının kullanılmadığı zaman beyt-ül mal’a, yani devlet hazinesine geçtiğini varsayarsak eğer; gene başka bir ekşi yazarının da dediği gibi, Osmanlıca “beytülmal (beyt-ül mal)” yani “devlet hazinesi” söyleminden türemesi çok olası.

Ancak şimdi Kıbrıs’ta, en azından KKTC’de şöyle bir durum var.

Ölen bir kişinin malları aksi bir arzusu yoksa evlat ve akrabalarına bölüştürülür.

Bazı gayrimenkuller müşterek olarak paylaştırılır bu durumda. Örneğin 5 dönümlük bir arsa 4 kişiye verilir.

Eğer üstüne düşüp parsellenmezse o 4 kişinin çocukları da o arsada söz sahibi olur, 4 kişi 14 kişiye çıkar, gene parsellenmezsa o 14 kişinin çocukları da arsada söz sahibi olurlar, 5 dönümlük arsa 38 kişinin olur bu sefer. Kimse da gendi payı için durup zahmete girip 38 kişiyi toplayıp arsa için bişeyler yapmaz. Zaten 5000–6000 bişey düşecek. Niçin gitsin uğraşsın etsin o gadar? Alacağını da avukata verecek. Ne anladık bu işden?

Sonra ne olur? O arsa köyün ortasında, yolun kenarında, şehrin göbeğinde öyle durur, kaderine terkedilir. Devlet da peşine düşüp “sizin böyle böyle bir arsa vardı, ne oldu o?” diye sormaz. Sonra o 38 kişinin sonraki jenarasyonu 62 olur, 116 olur, arsanın varlığı bile unutulur, beytambal bile galmaz, durur öyle ortada…