Telif konusu

Telif hakkı meselesi bizde pek sallanmaz ama dünyanın geri kalanı bu konuda çok hassas, bunu farkettim son birkaç yılda.

Birkaç yıl önce stok fotoğraf olayına da bir girişeyim dedim, iyi kötü giriştim da. Sitenin şartlarında katı kurallar var. Eğer diyor, tanınabilecek bir insan varsa fotoğrafında, model sözleşmesi imzalaman ve o sözleşmeyi bize göndermen gerek. Aynı şekilde, eğer diyor, fotoğrafta bir araç plakası, bir ürünün seri numarası, markası, marka logosu varsa gene olmaz, ancak editorial olarak kullanılabilir. Ayrıca eğer bir bina çekdiysan, binanın release belgesini da göndermen gerek, yoksa olmaz o iş…

Niçin? Çünkü olması gereken bu.

Dönüp buralara bakdığımızda mesela, fotoğrafçılarımızın çoğunda böyle bişeyler yok. İşi layığıyla yapan, etiğin metiğin farkında olan birkaç güzel insanı onlardan tabii ki da ayrı tutarak söylerim bunları.

Konuya çok fazla da hakim değilim ama sanki izin almadan çekilen yaşlı fotoğraflarıynan, birinin çektiği bir fotoğrafı (muhtemelen) fotoğraf sahibinden ve modelden izin almadan public figure haline getirmek, üstünden prim yapmak (yoo Gatriyaba'dan bahsetmem), velisinden izin alınmadan çekilen çocuk fotoğraflarıynan yarışmalara katılmak, reklam yapmak, sergiler açmak, etik değil gibi gelir bana... Bunları yazarken aklıma Ara Güler'in o meşhur çocuklarlı fotoğrafı gelir, ondan dolayı tereddütdeyim, neysa biri aydınlatır elbet.

Meslek gereği içiçe olduğumuz aparatlar mevzusu var bir da bu hususta. Evet canım, o filigran silinir, aparat itina ile kullanılır =). İşte aslında bunun da olmaması lazım ya. Yani dünyanın bir yerinde insanlar dururlar uğraşırlar bişeyler yaparlar, satışa sunarlar, biz da gider izinsiz mizinsiz alır filigranını silerik, aha kullanıma hazır. Zaten kimse görmeycek, noolacak mantığı... Bir görsel ararken, eğer telif haklarıyla korunuyorsa ya satın almak, ya da telif haksızlarından kullanmak gerekir diye düşünürüm. Yoksa yazıyı sileyim, fotoğrafı büyüteyim piksel piksel olsun ama gene da beleşe kullanayım mantığıynan zor bu işler...

Google image kısmında Arama Araçları’ndan telif durumunu ayarlayabilirik, veya telifsiz fotoğraf sağlayan siteler var. Unsplash gibi, Pexel gibi. Onları kullanabilirik.

Yani işte öyle... sevelim sevilelim, telife özenelim.